“Önceden olağan olan konuşma, manaya, okuma, yazma, isimlendirme ve tekrarlama üzere fonksiyonların kısmen ya da büsbütün bozulması” olarak tanımlanan afazi, beyinde meydana gelen nörolojik bir hasara bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Kişinin hayat kalitesini değerli ölçüde etkileyen afazi, akıcı ve tutuk olmak üzere iki halde görülüyor. Akıcı afazide anlamsız konuşmalar görülürken; tutuk afazide kişi söylenenleri anlamasına rağmen akıcı halde kendini söz edemiyor. Uzmanlar, tutuk afazik hastaların çoklukla ruhsal olarak daha fazla etkilendiğini belirtiyor. Uzmanlar, afazinin güzelleşmesinde birinci 6 ayın değerine işaret ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Selin Tokalak, son günlerde dünyaca ünlü aktör Bruce Willis’in hastalığı olarak da gündeme gelen afazi ile ilgili değerlendirmede bulundu.
Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Selin Tokalak, afaziyi “önceden olağan olan konuşma, manaya, okuma, yazma, isimlendirme ve tekrarlama üzere fonksiyonların beyinde meydana gelen nörolojik bir hasara bağlı olarak kısmen yahut büsbütün bozulması durumu” olarak tanımladı.
Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Selin Tokalak, “Beyinde meydana gelen bu nörolojik hasara ekseriyetle beyin kanaması, beyin damarlarında tıkanıklık, beyin tümörleri, baş travmaları yahut beyni etkileyen enfeksiyon hastalıkları neden olmaktadır.” dedi.
Afazi sonradan oluşuyor ve yaşlılarda görülüyor
Afazinin nörojenik edinilmiş bir lisan bozukluğu olduğunu kaydeden Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Selin Tokalak, “Yani afazi doğumla birlikte ortaya çıkmaz, sonradan meydana gelir ve çoklukla yetişkinlerde, bilhassa yaşlılarda görülür. Afazi tanısı konan şahıslar, hastaneye bedenin kol, bacak, yüz üzere çeşitli bölgelerinde uyuşukluk ve güçsüzlük hissi, konuşmanın bir anda durması yahut karmaşık, anlaşılmaz formda konuşma, görme kaybı yahut görmede bozulma, şiddetli baş ağrısı, yürümede ve ayakta durmada zahmet, istikrar kaybı üzere belirtiler ile gelmektedir.” dedi.
Akıcı afazide anlamsız konuşmalar görülür
Beyinde hasarın nerede meydana geldiğine bağlı olarak afazik hastaların yaşamakta olduğu lisan ve konuşma zahmetinin çeşitlilik gösterdiğini kaydeden Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Selin Tokalak, “Beynin konuşmayı manaya bölgesinde hasar meydana geldiğinde akıcı afazi denilen durum ortaya çıkar. Bu durumda bireyler akıcı lakin anlamsız konuşurlar ve söylenenleri anlamakta sorun yaşarlar. Sorulara uygun karşılıkları vermekte zorlanırlar ve konuşmaları “laf salatası” biçiminde tabir edilebilir.” diye konuştu.
Tutuk afazinin ruhsal tesirleri daha fazla olabiliyor
Tutuk afazi olarak söz edilen bir öteki afazi çeşidinde ise kişinin söylenenleri anladığını fakat akıcı halde kendini söz edemediğini kaydeden Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Selin Tokalak, “Sorulan sorular için uygun karşılıkları bilir fakat bunu akıcı olarak söyleyemez. Tutuk afazik hastalar evvelden sağlıklı olan bu becerilerindeki kaybın farkında oldukları için çoklukla ruhsal olarak akıcı afazik hastalardan daha fazla etkilenmektedirler.” dedi.
Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Selin Tokalak, tıpkı vakitte birçok afazik hastada, beyindeki hasarın etkilediği bölgeye ve büyüklüğe nazaran okuma, yazma okuduğunu manaya, isimlendirme ve tekrarlama maharetleri de makul oranlarda bozulduğunu söyledi.
Monoton bir tonlamayla konuşurlar
Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Selin Tokalak, “Afazili hastalar monoton bir tonlamayla konuşabilir yahut konuşma seslerinin üretimi için gereken motor uyumu sağlamakta zorlanabilirler. Birtakım hastalarda lisan ve konuşma sorunlarına yutma zahmetleri ve ses bozuklukları da eşlik edebilmektedir. Bunlara ek olarak afazik hastalar sıklıkla, bağlantı zahmetleriyle birlikte yürüyememe, el kullanımında kabiliyetsizlik üzere fizikî zorluklara neden olan felç ya da kısmi felç yaşayabilmektedirler.” ikazında bulundu.
İyileşmede birinci 6 ay önemli
Afazinin güzelleşmesinde bilhassa birinci altı ayın çok değerli olduğunu kaydeden Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Selin Tokalak, “Genellikle en büyük ilerlemeler bu süreçte yaşanmaktadır. Lakin güzelleşme sürecinde, beyinde meydana gelen hasarın etkilediği alanın yeri ve büyüklüğü, hastanın yaşı, eğitim seviyesi, kaç lisan bildiği üzere bilişsel rezervleri kıymetli rol oynamaktadır.” dedi.
Dil konuşma terapisi, fizik tedavi ve ergoterapi uygulanabiliyor
Afazinin tedavi sürecinde lisan ve konuşma terapisti, fizyoterapist, ergoterapist, nöropsikolog ve nörologlar üzere birçok meslek uzmanı etkin vazife aldığını söz eden Uzman Lisan ve Konuşma Terapisti Selin Tokalak, “Bunlarla birlikte afazinin kesin bir tedavi protokolü yoktur. Lisan ve konuşma terapisi, fizik tedavi ve ergoterapi tedavi sürecinin en değerli modülüdür. Bir başka aktüel tedavi yaklaşımı ise beyindeki hudut hücrelerini harekete geçirmeyi amaçlayan TMU (Transkraniyel Manyetik Uyarım) tedavisidir.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
