İstanbul Bilgi Üniversitesi Spor Yöneticiliği Kısmı Dr. Öğr. Üyesi İlknur Hacısoftaoğlu ve Çocuk Çalışmaları Ünitesi Koordinatörü Beğenilen Durmuş, spor alanında yaşanan çocuk hakkı ihlallerine dikkat çekerek bu ihlallere karşı hayata geçirilmesi gereken tedbirleri paylaştı
Spor yapmak Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 31. hususuna nazaran her çocuğun hakkı. Fakat çocuklar spora has farklı ihmal ve istismar biçimleriyle de karşılaşabiliyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Mükemmeliyet Alanı’nda çalışmalar yürüten BİLGİ Spor Yöneticiliği Kısmı Dr. Öğr. Üyesi İlknur Hacısoftaoğlu ve Çocuk Çalışmaları Ünitesi Koordinatörü Beğenilen Durmuş, spor alanında çocuğun uygun olma halinin sağlanabilmesi için tüm paydaşların dâhil olduğu bir çocuk muhafaza sisteminin kurulması gerektiğine dikkat çekti.
Spor alanında çocukların karşı karşıya kaldığı farklı ihmal ve istismar biçimlerine değinen Dr. Öğr. Üyesi İlknur Hacısoftaoğlu, spor alanında ihmalin önlenebilmesi için her şeyden evvel çocuğu her türlü ziyandan koruyacak güvenlik tedbirlerinin eksiksiz bir biçimde alınması gerektiğine dikkat çekti.
Hacısoftaoğlu, “Maçlar ve idmanlar sırasında çocukların kullanması gereken kask yahut dizlik üzere güvenlik ekipmanlarının temininden spor salonunda uygun hava sıcaklığının sağlanmasına, tuvaletlerin hijyenine, soyunma odalarında mahremiyetin korunmasına kadar her alanda gerekli tedbirler alınarak çocuğun güvenliğini sağlamak yetişkinlerin yükümlülüğü” dedi.
‘Çocukların acı çekmeden spordan keyif alması sağlanmalı’
Sporun çok vücut merkezli bir alan olduğunu belirten Hacısoftaoğlu, bu nedenle spora has fizikî istismar biçimleriyle karşılaşılabildiğini söyledi. Hacısoftaoğlu, “Sporda muvaffakiyet kazanmanın mottosu olarak ‘acı yoksa kazanmak yok’ anlayışı sıklıkla karşımıza çıkıyor. Meğer çocukların acı çekmeden, spordan keyif alarak bu alana katılabilmelerini sağlayabilmemiz gerekiyor. Çocuğun yaşına uygun olmayan idman programlarına dâhil edilerek gelişiminin engellenmesi, oyun sırasında yaralanmasına karşın oyuna devam ettirilmesi, fizikî gelişimine uygun olmayan yaşından büyük ekiplerde oynatılması, çocuklara idman sırasında bir alet fırlatmak yahut fizikî şiddet uygulamak bu istismar biçimine örnek verilebilir” diye konuştu.
‘Antrenör ile çocuk ortasındaki ara korunmalı’
Sporda çocuklara yönelik duygusal istismara da değinen Hacısoftaoğlu, “Türkiye’nin spor kültüründe ne yazık ki çocuk ne kadar zorlanırsa o kadar başarılı olur anlayışı çok yaygın. Bilhassa antrenörlerde çocuğa bağırmanın, ona makûs davranmanın onun spor alanındaki muvaffakiyetini artıracağı yaklaşımıyla çok sık karşılaşıyoruz. Tüm bu davranışlar çocuğa karşı bir motivasyon aracı olarak kullanılsa da duygusal istismar manasına geliyor” dedi.
Bireysel sporlarda antrenör ile çocuk ortasında olması gereken aranın birçok vakit kaybolduğunu belirten Hacısoftaoğlu, “Çocuğun muvaffakiyetini engelleyecek olsa dahi bir halde antrenöre bağlı olma durumu devam edebiliyor. Kesinlikle yetişkin ve çocuk ortasında olması gereken aralığın korunması gerekiyor.” dedi.
‘Spora özel davranış kodları belirlenmeli’
Spor alanında çocuklara yönelik cinsel taciz ve istismara karşı alınması gereken tedbirleri de paylaşan Hacısoftaoğlu, “Çocukların bilhassa ferdî sporlarda yetişkinle birebir çalışması gerekiyor. Bu türlü durumlarda çocuğun yetişkinle izole bir ortamda yalnız kalmaması, kesinlikle öbürleri tarafından da görülebilir ortamlarda çalışması gerekiyor. Sporun vücut merkezli oluşu, antrenörün çocukla bedensel temas kurmasını gerektiriyor. Burada davranış kodlarının spora özel olarak düzenlenmesi, tüm yetişkinlerin ve çocuğun bundan haberdar olması çok kıymetli. Öbür yandan, rastgele bir sorun yaşandığında çocuğun beyanı bizi harekete geçirmeli. Yani beyana bağlı olarak soruşturmayı başlatmalıyız.” dedi.
‘Bütünlüklü kurumsal siyasetler yürütülmeli’
Türkiye’de spor alanında çocuk muhafaza sisteminin kurulabilmesi için bütünlüklü kurumsal siyasetlerin yürütülmesi gerektiğini belirten Hacısoftaoğlu, şöyle konuştu:
“Özellikle Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın kesinlikle sporda çocuk müdafaa unsurlarının yürürlüğe girmesi ve bu alanın çocuklar için inançlı bir alan olarak kurulması için gerekli siyasetleri hayata geçirmesi gerekiyor. Federasyonlar, federasyonlara bağlı kulüpler, spor okulları, okulların spor kadroları, yöneticiler, antrenörler, ebeveynler ve çocuklar bu hususta bilgilendirilmeli; tüm bu aktörlerin fikirleri alınarak siyaset evrakları oluşturulmalı. Bu siyaset dokümanlarının nasıl uygulanacağına ait yönergelerin hazırlanarak çocuğa yönelik davranış kodlarının belirlenmesi gerekiyor. Bu yönergelerin uygulanıp uygulanmadığı hem merkezi yapılar tarafından hem de bağımsız denetçiler tarafından denetlenmeli. Memleketler arası spor örgütlerinin de kesinlikle işin içinde olabileceği bir sistem oluşturulmalı. Bu siyasetlerin sürdürülebilirliği için kesinlikle federasyonlar bünyesinde çocuk muhafaza ünitelerinin kurulması gerekli. Bir olay meydana geldiğinde nasıl bildirimde bulunulabileceği ebeveyn ve çocuk tarafından bilinmeli. Bu hadiselerin nasıl takip edildiği de denetlenmeli.”
‘Çocukların görüşlerini es geçmemeliyiz’
Sporda çocuk müdafaaya dair eksiklikler olduğunu görünür kılmadıkça bu alanda yetişkinlerin üzerine düşen sorumlulukların ertelenebildiğini yahut kâğıt üzerinde kalabildiğini belirten BİLGİ Çocuk Çalışmaları Ünitesi Koordinatörü Beğenilen Durmuş ise şunları söyledi:
“Hem Türkiye’de hem de dünyada çocuk müdafaa problemi ile ilgili şöyle bir sıkıntıyla karşılaşıyoruz. Ekseriyetle çocuğa yönelik ihmal ve istismar davranışları yaşandıktan sonra müdahale ediyoruz. Meğer bunlar yaşanmadan evvel çocuğun güvenliğini ve düzgün olma halini sağlayacak her türlü düzenlemenin yapılması gerekiyor. Bunun için her şeyden evvel mevcut algıyı dönüştürmek gerekiyor. Çocukla teması olan herkesin bu hususta şuurlu olması gerekiyor. Spor alanında çocuk karşı karşıya kalabileceği problemler ile ilgili bilgilendirilmeli, itirazını lisana getirebilmeli ve tüm bu sıkıntıların yaşanmaması için önleyici çalışmalar hayata geçirilmeli. Münasebetiyle hem çocukların bu manada güçlenmesi hem de çocuğa temas eden tüm yetişkinlerin bu mevzuda farkındalık kazanması gerekiyor.
“Spor alanındaki tüm kurumların çocuk müdafaa alanında prensipleri, prensipleri ve bağlayıcı dokümanları olması gerekiyor. Sporda tesirli bir çocuk müdafaa sisteminin kurulması için ilgili Bakanlıkların, medyanın, bakımverenlerin ve spor kulüplerinin işbirliği ve etkileşim içerisinde olması çok kıymetli.
“Çocukların spora iştirakini elbette desteklemeliyiz, fakat bunu yaparken de çocuk haklarının korunması geri planda bırakılmamalıdır. Tüm bunları gerçekleştirirken de çocukların, spora dâhil olan çocukların görüşlerini, gereksinimlerini es geçmemeli, onları dikkatle dinlemeli ve görüşlerini önemseyerek hareket etmeliyiz.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
