İlaç dozları uzmanın bilgisi dışında değiştirilmemeli…
Terapi modelleri büyük yarar sağlıyor
Otizm Spektrum Bozukluğu’nda kullanılan ilaçlar, otistik belirtilerden fazla rahatsızlığa eşlik eden ek psikiyatrik hastalıklar ve durumlara nazaran planlanıyor. İlaç kullanımında en kıymetli noktanın tedaviye ahenk süreci olduğunu belirten uzmanlar, hekimin önerdiği kullanım şemasına uyulmaması, dozların aile tarafından değiştirilmesi yahut atlanması durumunda önemli yan tesirleri görülebileceğine dikkat çekiyor. Uzmanlar, ilaç dozlarının uzman denetiminde ayarlanmasını tavsiye ediyor. Uygulamalı Davranış Tahlili (Applied Behavior Analysis – ABA) ve Floortime terapi modelleri de uzmanların görüşlerine nazaran çok büyük yarar sağlıyor.
Her yıl Nisan ayı, tüm dünyada Otizm Farkındalık Ayı olarak kutlanıyor. Birleşmiş Milletler’in 2007 yılında Dünya Otizm Farkındalık ayı ilan ettiği, 2 Nisan’dan başlayarak bir ay boyunca tüm dünyada otizmle ilgili bilinçlendirme çalışmaları yapılarak ve meselelere tahlil bulma yolları araştırılıyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Ali Mert Beşenek, Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklarda ilaç tedavisine başlama, tedavi süreci ve yarar sağlayan terapi modelleri hakkında bilgiler paylaştı.
İlaçlar yararlı olabiliyor
Uzman Dr. Ali Mert Beşenek, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) tanısı alan çocukların birtakım durumlarda ilaç tedavisi almalarının gerekebildiğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“OSB’de kullanılan ilaçlar, otistik belirtilerden fazla OSB’ye eşlik eden ek psikiyatrik hastalıklar ve durumlara nazaran planlanıyor. Bu çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu çok sık saptanabiliyor ve odaklanma zahmeti, çok hareketlilik, dürtüsellik üzere sorunların denetim altına alınmasında ilaç tedavisi gerekebiliyor. Bununla birlikte bilhassa yüksek fonksiyonlu otizm yahut atipik otizm tanısı almış çocuklarda görülebilecek depresyon ve telaş ile bağlı durumların tedavisinde de ilaçlar kullanılabiliyor. Ayrıyeten OSB’nun kendisinden kaynaklı olabilecek değişime karşı çok dert ve direnç, tekrarlayıcı hareketlerin ağırlaşarak gündelik hayatı bozması, öfke sorunları, saldırganlık ve ziyan verme durumlarında da ilaçlar bu klinik tabloları denetim altına almakta yararlı oluyor.”
Tedaviye başlanılması klinik tablo ile ilişkilidir
OSB’ye eşlik eden durumların ilaç ile tedavisinde, tedavinin başlayacağı yaş devrinin büsbütün klinik tablo ile bağlı olduğunu belirten Uzman Dr. Ali Mert Beşenek, “Genel olarak dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile bağlantılı sorunların tedavisinde 6 yaş, beklenmesi kabul gören bir yaklaşımdır. Bununla birlikte görülebilecek öbür sıkıntıların şiddeti, gündelik hayatı etkileyecek ve çocuğun eğitimsel ve toplumsal fonksiyonelliğini bozacak seviyeye gelmişse rastgele bir yaşta başlanabilir. Çoklukla bu tedavilerin uzun müddetli kullanılmaları ve yakın çocuk psikiyatrisi takibinde devam edilmeleri gerekir.” dedi.
İlaç dozları uzman denetiminde ayarlanmalı
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Ali Mert Beşenek, ilaç kullanımında en kıymetli noktanın ailelerin de genelde en çok sorun yaşadıkları kısım olan tedaviye ahenk süreci olduğunu söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Çocukların yaş kümelerine nazaran kullanılan ilaçların dozları her ne kadar epeyce düşük tutulsa da, tabibin önerdiği kullanım şemasına uyulmazsa, dozları aile tarafından değiştirilirse yahut atlanırsa önemli yan tesirleri görülebilir. Tedavi şemasına uyulmayan durumlarda ilaçları uyan tesirleri görülmese bile tesirleri kısıtlı kalabiliyor. Dikkat eksikliği ve hiparkativite bozukluğu için verilen ilaçlarda bilhassa iştahsızlık ve uyku sorunları görülürken, dürtü denetimi için uygulanan ilaç tedavisinde tam aykırısı iştah artışı olabiliyor. Rastgele bir yan tesir yahut olumsuz durum ile karşılaşıldığında ailenin ilaçları kendilerinde ayarlamak yerine, takibinde oldukları çocuk psikiyatristine müracaatları ve birlikte bir tahlil üretmeleri çok büyük ehemmiyet taşıyor.”
Terapiler tedavide büyük ehemmiyet taşıyor
Ek psikiyatrik hastalıkların tedavisinde ilaçlar ne kadar değerliyse, OSB’nin temel bulgularının tedavisinde de terapilerin o derece değerli olduğunu vurgulayan Uzman Dr. Ali Mert Beşenek, “Özellikle duyusal hassasiyetleri, duyu bütünleme problemleri ve duyusal süreçlere bağlı dikkat sorunları yaşayan OSB teşhisli çocuklarda ergoterapi ve duyu bütünleme terapisi epey yararlı oluyor. Temelde lisan kazanımı, lisanın toplumsal kullanımı ve kendini tabir etme hünerlerinde badire yaşayan çocuklarda lisan ve konuşma terapisi sıklıkla öneriliyor. Ayrıyeten toplumsal bağlantı ve etkileşimde sorunlar yaşayan, tekrarlayıcı hareketleri olan, göz temasında kısıtlılık olan, ilgi paylaşımı olmayan ve temelde OSB’nin çekirdek bulgularıyla ilgili kasvet yaşayan çocuklar özel eğitime ek olarak Uygulamalı Davranış Tahlili (Applied Behavior Analysis – ABA) yahut Floortime terapi modellerinden çok büyük yarar görüyorlar.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
