Duygular yeme davranışını yönlendiriyor
Bilimsel araştırmalar yeme davranışlarının hisler tarafından belirlenebildiğini gösteriyor. Ramazan ayında uzun süren açlık nedeniyle bireyde öfke hissinin öne çıkabileceğini belirten uzmanlar; olumlu hislerin sağlıklı besin tüketimine yönlendirdiğini, öfke sırasında ise insanların süratli, sistemsiz ve özensiz yemeye yöneldiğini tabir ediyor. Uzmanlar, öfke hissini denetim hünerinin geliştirilmesini ve öfke anında 30 dakikalık mola verilmesini tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, Ramazan’da öfke denetimine ait değerlendirmede bulundu.
Yeme tavrını hisler belirliyor
İştah ve hisler ortasında farklı açılardan sık sık ilgiler kuran araştırmaların olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Bu çerçevede öğünlerin sıklığının, ne ölçüde yendiğinin ve ne yendiğinin ruhsal gereksinimlerle sıkı bir bağının varlığı kabul edildi. Bugün bilim bize, yeme tavrımızın hislerimiz tarafından belirlenebildiğini söylüyor. Olumsuz hisler ve gerilim karşısında vücudumuzun verdiği reaksiyon, tokluk hissine benzeri bir reaksiyondur. Bu sebeple olumsuz hisler karşısında iştahımızın kapanması beklenilen bir yansıdır.” dedi.
Olumlu hisler sağlıklı besinlere yönlendiriyor
Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, olumsuz hisler hissedildiğinde yeme isteğinde artış gözlemleniyorsa bu duruma “emosyonel, duygusal yeme davranışı” isminin verildiğini söz etti ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Olumlu hisler sırasında sağlıklı besin alımına eğilim varken, olumsuz hisler sırasında ise ziyanlı besin alımına yönelimin daha fazla olduğu gösterilmiştir. Öfke, endişe, mutsuzluk ve sevincin yeme davranışı üzerine farklı tesirlerinin incelendiği bir çalışmada deneklerin öfke ve sevinç sırasında dehşet ve mutsuzluğa nazaran daha fazla seviyede açlık hissettikleri gösterilmiş. Öfke sırasında süratli, sistemsiz ve ne bulursa onu yeme usulünde özensiz yeme ile kendini gösteren “dürtüsel yemede” artış gözleniyorken, sevinç sırasında ise besinleri lezzetli olduğu için yeme ya da sağlıklı olduğu düşünülen besinleri tüketme usulünde yeme tavrı gözlenmiş.”
İnsanlar gerilimi yok etmek için yemeye yöneliyor
Farklı açıdan bakıldığında yeme davranışının hisleri söz edebilme maharetine nazaran de şekillendiğini belirten Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Stresi ortadan kaldırmak için yemeye yönelme şuurlu iken, hislerini tam olarak söz edemeyen şahıslar için otomatik bir reaksiyon olarak ortaya çıktığı da görülüyor. Bu usul yeme hisleri, tanımada ve his alışverişinde zorluk ve kendi hislerinin farkında olmama sonucunda ortaya çıkıyor.” dedi.
Öfke hissini denetim hüneri geliştirilmeli
Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, ‘Ramazan ayında uzun saatler süren açlık durumu ile başa çıkabilmek noktasında bilimsel çerçevenin bize hislerimizin ne olduğunu bilmemiz, o hisleri adlandırabilmemiz ve söz edebilmemizin değerli olduğunu söylüyor.’ dedi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“İkinci olarak öfke üzere çok doğal bir his olan lakin bazen denetimimizden çıkan, düzenlemekte zahmet çektiğimiz hislerin da açlığı arttırabildiği görülüyor. O vakit bize düşen misyon birinci olarak hislerimizi tanımak ve tabir edebilmektir. İkinci olarak da öfke üzere hisleri denetim edebilmek ve his regülasyonu dediğimiz, hislerimizi düzenleyebilme maharetimizi geliştirmemiz gerekiyor. Hislerimizi tanımamızın birinci yolu vücudumuzu hakikat takip etmektir. Vücut bize o an ne yaşadığımızın bildirisini verir. Rahatsızlık hissettiğiniz anda vücudumda ne hissediyorum sorusuna dikkatinizi odaklayabilirsiniz. İkinci olarak ‘Şu an aklımdan ne geçiyor?’ sorusunu sormak, yeniden hislerimizin sebebi olan fikirlerimizi keşfetmemizi ve denetim edebilmemizi sağlayan bir adımdır. Lakin öfkeyi fark ettikten sonra tartışmaya girmek süreci uzatır ve istenmeyen sonuçlara neden olur.”
Öfkenin bedensel tesirleri de oluyor
Öfkeyi isimlendirdiğimiz anda bu hissimizi denetim edebilmenin kolaylaştığını tabir eden Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Öfke anında sıkıntıların tümünü değil fakat o an ne olduğunu anlamak için kendinize en az 30 dakikalık bir mola hakkı verin. Zira öfke vücudumuzda kalp atışlarımızın artması, nefes alış verişin düzensizleşmesi, damarlarda daralma, tansiyonumuzun düzensizleşmesi üzere tesirleri vardır. Bu bedensel belirtiler beynimize ‘tehlike var’ bildirisini veriyor. Hasebiyle öncelikli olarak bedensel belirtilerin düzelmesi gerekiyor. Yapılan araştırmalar da bedensel belirtilerin tertibe girmesi için en az 30 dakikaya muhtaçlığımız olduğunu söylüyor. Bu 30 dakika içinde bizi öfkelendiren ortamdan uzaklaşmak yeterli gelecektir. Sonrasında ise öfkeli olduğumuzda birçok vakit gerçeği yansıtmayan kanıları sakin bir zihinle ele alabiliriz. Öfkeliyken ‘Eyvah, her şey bitti’ üzere bir fikir, sakinleştiğimizde ‘Evet can sıkıcı lakin dünyanın sonu değil’ fikrine dönüşebilir.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
