Otizmli bireylerin toplumsal kümelerde yer alması sağlanmalı
Kaliteli eğitime ulaşabilmek otizmli bireylerin ailelerini zorlayan mevzular ortasında yer alıyor. Uygulanan eğitim çeşidinin bilimsel ispatlara dayalı olması gerektiğini belirten Dr. Melek Beğenilen Luş, güzel bir eğitim alan ve bilhassa ebeveynlerin toplumsal marifet geliştirme programlarını uyguladığı otizmli bireylerin irtibat ve toplumsal hünerlerinde düzgünleşme görüldüğünü söz ediyor. Dr. Melek Beğenilen Luş, otizmli bireylerin erken yaşlardan itibaren meskene kapatılmaktan çok yaşıtların katıldığı, toplumsal maharetleri geliştirici aktivitelerin yapıldığı toplumsal kümeler içerisinde olmasını tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş; otizmli bireylerin eğitimi ve bağlantısının ehemmiyetine değindi, ebeveynlere kıymetli tavsiyeler paylaştı.
Bireysel eğitim programları daha başarılı oluyor
Otizmli bireylerin aileleri için en güç mevzulardan birisinin kaliteli eğitime ulaşabilmek ve bu eğitimi çocuklarına maddi imkanları çerçevesinde sağlayabilmek olduğunu belirten Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “Her çocuk farklıdır, münasebetiyle çocuğun özellikleri yeterli anlayan ve yalnızca eğitim programını uygulamayan, çocuğun gereksinimine yanıt verebilen eğitimcilerle uygulanan ferdi eğitim programları çok daha başarılı oluyor. Çocukla kurulan bağlantı çok değerli. Doğal uygulanan eğitim tipinin bilimsel delillere dayalı bir eğitim programı olması gerekiyor. Aileler ve çocuk için onları yönlendirecek rehber çocuk psikiyatristleri olmalı ve bu rehberlik koordinatörlüğünde tedavi yürütülmeli.” dedi.
Sıcak aile ortamı gelişimi açısından çok kıymetli
Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, erken bebeklikte çocuğun yetişeceği uygun ortamın beyin gelişimi için hayli kıymetli olduğunu vurguladı ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Beyin gelişimi 2 yaş altında epey süratli gerçekleşiyor ve 15 aydan sonra bu sürat biraz azalıyor. Münasebetiyle bu evrede çocuğun canlı, sıcak bağlantıda bulunan insanların var olduğu bir aile ortamında, ağır ebeveyn eğitim programlarının da aile tarafından uygulanmasıyla uygun kaidelerin oluşturulduğu durumlarda başka akranlarına ulaşma talihi artıyor. Unutulmamalıdır ki otizm büyük bir çoğunlukla ömür uzunluğu süren bir bozukluktur. Otizmin temel belirtileri kısmen değişse de yetişkin ömürde da kimi belirtiler devam eder. Genel olarak ise otizmde, fonksiyonellikte yaş ilerlemesiyle birlikte kötüleşme görülmez. Güzel bir eğitim alan, bilhassa ebeveynlerin toplumsal maharet geliştirme programlarını uyguladığı otistiklerde ise irtibat ve toplumsal maharetlerde güzelleşme ve tekrarlayıcı davranışlarda azalma görülüyor.”
Sosyal maharet kümeleri uygulanıyor
Normal gelişim gösteren bir çocuğun da taklit etme ve karşılıklı konuşma üzere toplumsal kuralları öğrenebilmesi ve uygulaması için akran irtibatının kıymetli olduğunu tabir eden Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “Otizm teşhisli çocuklarda toplumsal öğrenmede önemli yetersizlikler olduğu için doğal yollarla bu hünerleri edinemezler. Bu çocuklarda toplumsal marifetleri kazandırmak ve düzenlemek için akran müdahaleleri ve toplumsal maharet kümeleri uygulanıyor. Eğitimde öğrenilen bu hünerlerin pratikte de hayata geçirilebilmesi için çeşitli yaş kümelerine nazaran çeşitli aktivitelerle yapılan çalışmaların başarılı oldukları görülüyor.” diye konuştu.
Otizmli bireyler meskene kapatılmamalı
Otizm teşhisli bireylerde her yaş kümesinde en dikkat çeken özelliğin göz teması kurma, duygusal yansılar ve empati, toplumsal karşılıklı irtibat üzere toplumsal bağlantı becerilerindeki yetersizlik olduğunu belirten Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “Bu nedenle erken yaşlardan itibaren bu bireylerin meskene kapatılmaktan fazla, tam karşıtı biçimde mümkün mertebe ebeveynlerin, öğretmenlerin, yaşıtların katıldığı toplumsal maharetleri geliştirici aktivitelerin yapıldığı toplumsal kümeler içerisinde olması öneriliyor. Bilhassa pandemi periyodunda konuta kapanma ile birlikte otizmli çocuklarda huzursuzluk, ağlama, bağırma, hırçınlık, öfkelenme, takıntılı davranışlarda artış olduğu gözlemlendi. Bu da aslında bu mevzunun ne kadar kıymetli olduğunu bize bir defa daha gösterdi.” dedi.
Oyun tedavi yolu üzere kullanılıyor
Duyusal, bilişsel, toplumsal ve iletişimsel marifetlerin kazanılmasında oyunun son derece kıymetli olduğunu vurgulayan Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “0-2 yaş devrinden başlayarak çocuğun evvel vücudunu, etrafını ve objeleri öğrenmesine yarayan fonksiyonel oyunlarla, olayları, bireyleri taklit etmeyi öğreten sembolik oyunlarla ve ileri yaşlarda daha mantıklı, kuraları besbelli toplumsal oyunlarla yaşına uygun olarak oyun marifeti de giderek geliştirilebilir. Otizmli bireyler duyularını birleştirmekte, lisanı öğrenmekte zorluk yaşarlar. Otizm teşhisli çocuklarda hem çeşitli maharetleri kazandırmak, konuşmada ilerleme sağlamak hem de toplumsal bağlantısı geliştirmek için oyun bir tedavi formülü üzere kullanılıyor.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
