Dr. Levent YALÇIN: “Türkiye’nin tahminen de en büyük verisi meteoroloji, iklim verisi iken bina ve kent planlamasında bu dataları neredeyse hiç kullanmıyoruz. 10 ünite ile karşılayacağımız güç muhtaçlığını data kullanmayarak 13 üniteyle karşılıyoruz”
Bu yıl ‘Değişim Burada Başlıyor’ sloganıyla düzenlenen ZeroBuild Summit’22 – Milletlerarası Sıfır Güç Binalar Tepesi kapsamında gerçekleştirilen “2053’e Kadar Karbon Nötr Kentler Kurmanın Yolları” başlıklı oturumda, güç tasarrufu için en süratli hareketin binalar özelinde başlatılması gerektiği tabir edilirken, bu sürece sürat katacak mercilerin belediyeler olacağına, meteoroloji ve iklim datalarının kullanımının ehemmiyetine dikkat çekildi.
Ankara Büyükşehir Belediyesi, Zelzele Risk İdaresi ve Kentsel Uygunlaştırma Dairesi Lideri Mutlu GÜRLER’in moderatörlüğünde düzenlenen “2053’e Kadar Karbon Nötr Kentler Kurmanın Yolları” oturumunda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Etraf Muhafaza ve Denetim Daire Lideri Prof. Dr. Ayşen ERDİNÇLER ve Mersin Büyükşehir Belediyesi Etraf Muhafaza ve Denetim Daire Lideri Dr. Bülent HALİSDEMİR belediyelerde yapılan, yapılması gereken projelere dair bilgi ve örnekler verdiler. Meteorolojist ve İklim Bilimci, Metosfer Dr. Levent YALÇIN, “Türkiye’nin tahminen de en büyük verisi meteoroloji, iklim verisi iken bina ve kent planlamasında bu dataları neredeyse hiç kullanmıyoruz. Hâlbuki iklim değişikliğini bu kadar konuşurken, lokal idarelerin bırakın bugüne, gelecek projeksiyonuna nazaran planlama yapmaları gerekiyor” dedi.
“Ortalama sıcaklığı son 50 yılda 1.2 derece artan ülkemizde iklim değişikliği her gün daha fazla konuşulurken, kentlerin dünyamızın geleceği olan karbonsuzlaştırılması konusunda bizim yol haritamız ne olacak?” sorusunu masaya yatıran konuşmacılar, mahallî idarelerin iklim değişikliği ve sıfır güç siyasetleri ile bilhassa lokal idarelere düşen sorumlulukları konuştu.
Zero karbon olmanın yolu, savlı maksatlar koymak
Oturumda kentlerin, karbon salınımının yüzde 80’inden sorumlu olduklarını belirten İstanbul Büyükşehir Belediyesi Etraf Müdafaa ve Denetim Daire Lideri Prof. Dr. Ayşen ERDİNÇLER, “Şehirler hem olayın sebebi hem mağduru durumundalar. Paris İklim Anlaşması’nda global sıcaklık artışının 1,5 ila 2 derece ile sonlandırılması hedeflenmiş durumda. Bu mutabakatın ön değerli kısmı, lokal idarelerin değerinin vurgulanmış olması” diyerek şayet uğraş etmek istiyorsak bu işin mahallî idareler olmadan yapılamayacağının altını çizdi.
Bugüne kadar hiç bu kadar süratli bir sıcaklık artışı olmadığını açıklayan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC), şayet bu sıcaklık 2 dereceyi aşarsa yıkıcı sonuçları beraberinde getireceğini belirttiğine dikkat çeken ERDİNÇLER kelamlarına şu biçimde devam etti: “Tüm bu yaklaşımlara ek olarak pandemi bize çok şey öğretti. Kentler acil durumlar için ne kadar hazır? Ne kadar süratli aksiyon alabildik? Bu süreçte iklim ahenk süreçleri içerisinde ne kadar hazır olduğumuzu, ne kadar süratli aksiyon alabildiğimizi gördük. Mahallî idareler ya da kentler olarak iklim değişikliğinden kaynaklı ne üzere problemler bizi bekliyor, sormamız gerekiyor”.
Yerel SECAP süreçlerinde güç dönüşümünün kıymeti ve İBB güç çalışmalarına yönelik bilgi veren Prof. Dr. Ayşen ERDİNÇLER, “Nüfus ve göçler çok süratli artıyor. Münasebetiyle insani faaliyetlerden ötürü da inanılmaz fazla sera gazı salıyoruz. Hasebiyle bölgesel sıcaklık yükselmeleri görüyoruz; yağış rejimlerinde önemli biz düzensizlik var, çok iklim olayları görmeye başlıyoruz. Halk sıhhati ve besin güvenliği mevzuları ortaya çıkıyor ki şuan bütün dünya bunu konuşuyor ve tabi bunların getirmiş olduğu toplumsal ve ekonomik sorunlar var” dedi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin iklim konusunda faal bir ağ olan C40 Kentler İklim Liderliği Grubu’na Türkiye’den üye olan birinci ve tek belediye olduğunu belirten ERDİNÇLER, İBB’nin 2030 yılında sera gazını yüzde 52, 2040’da yüzde 80 ve 2050 yılında yüzde 100 azaltmayı hedeflediğini tabir etti. Zero karbon olmanın yolu tezli gayeler koymak diyen ERDİNÇLER, “Tüm binalarda güç verimliliğini artıracak tedbirlerin teşviki kural. Bu bütün kenti, hatta Türkiye’yi ilgilendiren bir husus. Bölge ölçeğinde yeni pak güç geliştirme, yenilenebilir gücün kullanımı, güç ve su tasarrufu çok önemli” diyerek kelamlarını tamamlandı.
Mersin’den Türkiye’de birinci olacak İklim ve Etraf Bilim Merkezi müjdesi
Oturumda, “Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin Karbon Nötr Kent Olma Yolundaki Çalışmaları”nı aktaran Mersin Büyükşehir Belediyesi Etraf Müdafaa ve Denetim Daire Lideri Dr. Bülent HALİSDEMİR konuşmasının başında, 2019 yılında İklim Değişikliği ve Pak Güç Şube Müdürlüğü kurduklarını belirtirken, iklim değişikliğinden en çok etkilenen kentlerden birinin kıyı şeridinin genişliği nedeniyle Mersin olduğunu hatırlattı.
Halisdemir, pandemi bilgileri ile hareket etmemek ismine 2019 yılı bilgileri ile hazırlanan envanter çalışmasında, sera gazı emisyonunu tahlil ettiklerini ve bu tahlilde en çok sera gazı emisyonunun sabit güç bölümünden kaynaklı olduğunun ortaya çıktığını, akabinde da ulaşım, EPÜK, tarım ve atık alanlarının geldiğini belirtti.
Örnek proje olarak atık alanlarında güç ürettiklerini anlatan Halisdemir, “Kurduğumuz aktarma istasyonları ile beldelerde üretilen atıkları toplayarak taşıyoruz. İlçe belediyelerin en büyük sarfiyat kalemlerinden biri atık toplama ve taşımadır. Biz bunların lojistiğini tırlarla sağlayarak büyük oranda karbon emisyonunda azalma sağlıyoruz. Tabi bunun yanında gürültü ve manzara kirliliği, yakıt, iş gücü, vakitten tasarruf üzere birçok yarar da ortaya çıkıyor. 24 adet atık su arıtma tesisimiz var; arıtma çamurundan da güç elde ediyoruz. Bu yolla, 1258 hanenin 1 yıllık güç tüketimine eş kıymet elektrik gücü üretiliyor. Böylelikle atık bir hususun yarara dönüşmesini sağlıyoruz” dedi.
Mersin güneşli bir kent ve bu nedenle güneş panellerinin artırılmasına yönelik çalışmalara odaklandıklarını tabir eden Dr. Bülent HALİSDEMİR, “Ayrıca güneş gücü ile besin kurutma tesisi kurduk. Bu tesis ile Mersin’de üretilen eserlerin tanıtılmasını sağlıyor, dezavantajlı bayanlara iş imkânı sunarken pak gücün kullanımını da yaygınlaştırıyoruz. Çevreci akıllı duraklarımızda güneş panelleri bulunmakta ve her geçen gün bunu yaygınlaştırıyoruz. Türkiye’de bir birinci olacak ‘İklim ve Etraf Bilim Merkezi’miz iklim ve etraf üzerine çalışmaların yapılacağı, bilimsel faaliyetlerinin yürütüleceği bir proje olacak” dedi.
10 ünite ile karşılayacağımız güç muhtaçlığını data kullanmayarak 13 üniteyle karşılıyoruz
Oturumda, sürdürülebilir kent planlamasında iklimsel ve meteorolojik bilgiden yararlanmanın kıymetine dikkat çeken Meteorolojist ve İklim Bilimci, Metosfer Dr. Levent YALÇIN, meteoroloji odaklı dataların katkısına ve uygunlaştırma alanlarına dikkat çekti.
Hem iklim dataları göz önünde bulundurularak kentleşme planlanmalı hem de karbon nötre yönelmek ve ‘dirençli şehirler’ yaratmak için meteoroji ve iklim datalarından faydalanılmalı diyen YALÇIN, atmosfer bilimci olarak şunu söylemek isterim ki, bizim için iklim uzun yıllara dayalı bilgilerdir. Biz bugün Sıfır Güç Binalara dönüşümü konuşuyoruz, sıfır güçlü binaları hedefliyoruz. Bu mevzuda biliyoruz ki karbon salınımına sebep olanların başında güç sarfiyatı geliyor ve biz artık daha fazla karbon salıyoruz. Atılan imzalar ve yapılan tüm tariflerin bizlere verdiği birtakım yükümlülükler var. Hem vatandaş olarak bizleri hem de lokal ve merkezi idareleri hatta akademisyen ve STK’ları bunun içine dahil edebiliriz. Ülkemizde iklim sözü bu kadar popülarite sağlamışken, iklim çalışmalarında meteoroloji ve iklim verisi ile ilgili çalışmaların hiç olmadığını maalesef üzülerek söylemek durumundayım. Binaların sıfır güç binası olması için kentlerin planlamasında iklim verisi çabucak hemen hiç kullanılmıyor. Örneğin yalıtım konusunu düşünün. Bırakın coğrafik bölge olarak, kent bazlı, kent içerisindeki alt bölgelerinde hatta binanın farklı cephelerinde farklı metrajlarda kullanılması gerektiği, matematiksel hesaplanması gerekiyor. Şaşalı milyon dolarlık projelerde yerleşimler yapılırken, bina içerisinde, kullanım alanlarında, pencere büyüklüklerinin belirlenmesinde, duvar kalınlıklarında, kullanılan etkin ve pasif usullerde, güç ihtiyacını azaltacak dizaynlar için de iklim bilgilerine gereksinimimiz var. Müteahhitlerin, projelerin yatırımcılarının, mimarlarımızın iklim bilgilerine kıymet vermemelerinden ve bu datalar ile nasıl çalışacaklarını çok net bilmediklerini düşünüyorum” dedi.
İklim daima eviriliyor diyen Dr. Levent YALÇIN konuşmasında, “Şiddetle soruyorum: Bina projelerinden kent projelerine kadar neden iklim dataları ile çalışmıyoruz? Meteorolojik dataları yüz küsur yıldır dünyada biz neden ölçtük? Şuan meteorolojik olarak 2000 noktadan ölçüm alınıyor. Tahminen de Türkiye’deki en yüksek bilgi iklim verisi. Bu bilgiler bu projelerde neden kullanılmıyor, bu bilgileri biz neden topladık? Yalnızca sentetik datalarla ortalama almakla olmaz. Meteorolojik iklim verisi, sıcaklık, yağış, yağmur değildir. Toprak sıcaklığı, toprak nemi, deniz yüzey sıcaklığı, sis, bulutlanma üzere çok şeyi dahil edebilirsiniz. Stratejik ehemmiyete sahip Esenboğa Havaalanı’nı en çok sis çöken yere yapıyoruz, Olimpiyat standını en çok rüzgâr alan bölgeye yapıyoruz. Peyzaj tercihlerinde iklim datalarına bakılmıyor. İklim değişiyor diyoruz, vaktinize nazaran değil geleceğe nazaran, iklim projeksiyonlarına nazaran projelerin tasarlanması gerekiyor. Biz bu türlü yapmayarak 10 ünite ile karşılayacağımız güç muhtaçlığını 13 üniteyle karşılıyoruz. Biz enerjiyi tüketmeyi azaltmaya çalışırken ihtiyaç tahlili yapmıyoruz” diyerek kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
