Pandemiyle birlikte eğitimin uzaktan yapılması ve konutta geçirilen mühletin her zamankinden fazla olması nedeniyle çocukların teknoloji ve ekran kullanım müddetleri arttı. Sabri Ülker Vakfı’nın derlediği bilgilere nazaran, akıllı telefon üzere dijital aygıtların çok bir biçimde kullanılmasınınDijital Bağımlılık yarattığı ve Dijital Obezite’ye neden olduğuna dikkat çekiyor. Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü’nden Prof. Dr. Süleyman Sadi Seferoğlu; içinde bulunduğumuz sürecin en kıymetli yıkıcı tesirlerinden birisinin ‘Dijital Obezite’ olduğunun altını çizerek, ebeveynlere “Dijital Ebeveyn” olmayı öğrenmeleri için sesleniyor. Seferoğlu, ailelere tahlil için 3 “T” ve 3 “ET” kuralını öneriyor.
Pandemi sürecinde artan dijitalleşme ve teknoloji kullanımıyla alakalı yıkıcı tesirlerin bilhassa çocuklarda gözlemlendiğini söyleyen Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü’nden Prof. Dr. Süleyman Sadi Seferoğlu dijital bağımlılık ile ilgili şunları söyledi;“Bu bağımlılık çeşidi son yıllarda üstünde çok ağır tartışmalar olan bir kavramdır. İnternet kullanımını sonlandırma konusunda sorun yaşayan bireylerin, tıpkı alkol ve uyuşturucu husus bağımlıları üzere olumsuz sonuçlarla karşılaştığı görülüyor. İnternet bağımlılığı, bireyin internet kullanımını denetim edememesi, çok kullanımından ötürü iş, aile ve toplumsal hayatında problemler yaşaması biçiminde tanımlanabilir”.
Seferoğlu, dijital obezitenin en besbelli özelliklerinden birisinin “Hijyen eksikliği” olduğunu gözlemlediklerini, önceliğin bağımlı olunan alana verilmesi nedeniyle, banyo yapma, diş fırçalama, odanın toparlanması üzere rutin paklık alışkanlıklarının daha az önemsenmesi formunda kendisini gösterdiğini belirtiyor. Seferoğlu, dijital obezlerin en sık karşılaşılan davranışlarının çevrimdışı etkinliklere, toplumsal hayata olan ilginin azalması, teknolojiden uzaklaşma, ilişkiyi kesme, ekrandan uzak kalmada zorlanma, birden fazla toplumsal medya hesabının bulunması, toplumsal medya hesaplarındaki profillerini kendilerini olduğundan farklı yansıtacak formda düzenleme, çokça öz çekim yaparak o fotolar üzerinde düzenlemeler yapma, bu fotoları silmeyip saklama, aygıtlarına daima olarak yeni uygulamalar indirme, uzak kalındığında sonluluk ve mahrumluk hissi, okuldaki, işteki yahut şahsî münasebetlerdeki aksiliklere karşın kullanıma devam etme, teknolojik olmayan yahut çevrimdışı etkinliklerde bile geçmiş teknolojik faaliyetler hakkında düşünme yahut geleceğe dönük planlar kurma olduğunu söylüyor.
Anne ve babaların eğitilmeleri gerekiyor
Süleyman Sadi Seferoğlu’na nazaran çocukların ekran başında geçirdikleri mühletin bağımlılığa dönüşmesi, aile ve toplumsal hayatında sıkıntılar yaşamasına neden olabiliyor. Dijital hayattan büsbütün uzak durmak yerine bu alandaki fırsatlara nazaran çocukları yönlendirmek gerekiyor. Dijital dönüşüm hayatımızın gerçeği, hasebiyle çocuklara rehberlik yapmak, onlarla açık irtibat kurarak onlara ziyan verecek birtakım durumlar hakkında bilgilendirmeler yapmak, onları yönlendirmek yani tıpkı vakitte birer dijital ebeveyn olmak gerekiyor. Bedenin gereksiniminden fazla ölçüde kalorinin yüklenmesi nasıl obeziteye neden oluyorsa emsal biçimde zihne kullanabileceğinden fazla ölçüde bilgi/bildirim yüklenmesi de dijital obeziteye neden olabiliyor. Seferoğlu, hem ebeveynlere hem de çocuklara şu teklifleri sunuyor:
Dijital Diyet Listesi:
• Kullanımların (öğünlerde olduğu gibi) ortasını uzun tutmak
• Meskendeki kablosuz ağları aşikâr saatlerde kapatmak
• Kullanılan aygıtlardaki bildirimleri kapatmak
• Akıllı telefonlarda gece saati uygulamasına geçmek
• Dijital teknolojilerin kullanım müddetlerini azaltma konusunda gerçekçi gayeler belirlemek
o Kullanım mühletini giderek azalan bir formda azaltmak
o Araştırmalar, davranış değişikliğinin kademeli olduğunda başarılı olma mümkünlüğünün daha yüksek olduğunu gösteriyor. Sürecin en başında çok tezli bir amaç belirlenirse, başarısız olma mümkünlüğü yüksek olabilir. Bunun sonucunda da “Ben bunu asla başaramayacağım” halinde bir hissin yaşanması kelam konusu olabilecektir.
Ebeveynlerin Yapabilecekleri:
Üç “T” Detoksu
- TV
- Tablet
- Telefon
Üç “ET” Kuralı
- Kontrol ET
- Eşlik ET
- Sohbet ET
Ailece Neler Yapılabilir?
- Spor
- Yürüyüş
- Arkadaşlarla vakit geçirmek
- Doğada vakit geçirmek
- Kitap okumak
- Müzik dinlemek
- Öğrenci kulüplerine katılmak
- Tiyatroya, sinemaya gitmek
- Tamamıyla elektronik malzemeler kullanmak yerine basılı malzemeleri de kullanmak
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
