Dünya diken üstünde. Hamas’ın şok edici taarruzuyla başlayan yeni süreç çok uzun sürecek bir savaşın habercisi. Ortadoğu açısından çok kanlı, çok şiddetli bir periyot olabilir.
Aksi üzere Rusya/Ukrayna savaşı da bitecek üzere görünmüyor. Her iki savaş da dünya güçlerinin uğraş alanı. Global güç istikrarları bakımından çok belirleyici iki savaş burnumuzun tabanında. Tarih okuyanlar dünya savaşlarının nasıl başladığını ve yayılıverdiğini bilirler.
Riskleri artıran bir nokta daha var: Maalesef ‘Lidersiz dünya’ devrindeyiz. Ulusal yahut milletlerarası siyaset kaçtır akil, bilgili, sağduyulu, tesirli, muteber bir başkan çıkaramıyor. Biden’i görüyorsunuz, Trump yine sahnede. Seneye yine lider olabilir. Bu, ABD… Avrupa’da da bir numara yok. Nerde Merkel?
Rusya mı? Putin geri dönemeyeceği ölümcül bir yanılgı yaptı. Kazananı olmayan bir savaşın fitilini ateşledi. Stratejik vizyonunun çok zayıf olduğunu öğrenmiş olduk.
Hamas’ın saldırısı İSRAİL ALGISINI ÇÖKERTTİ. Güvenlik devleti, istihbarat üstünlüğü deniliyordu. Askeri teknolojide karşı konulamaz üzere bakılıyordu. O imaj yerle bir oldu. İşte tam bu nedenle büyük savaş riski arttı. İsrail yıkılan algısını düzeltmek yahut bu ağır zaafiyeti unutturmak için bir çılgınlığa başvurabilir.
Bu atak İRAN’ı da içine alacak bölgesel bir savaşa dönüşebilir. Her an… Piyasalar allak bullak. Petrol fiyatları ve global ticarete tesiri çok tartışılacak.
Bizim açımızdan tam da İsraille münasebetleri olağanlaştırma eforumuzun olduğu sürece denk geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan Netanyahu’nun Türkiye ziyaretini duyurmuştu. Ankara’nın Hamas’a bakışını da biliyorsunuz. Pek çok batılı ülkenin bilakis Hamas’ı legal muhatap ve aktör olarak kıymetlendiriyor.
Bölgesel yahut global bir savaş önlenmeli. Evvel acil ateşkes sağlanmalı. Akabinde kalıcı barış için yaşayacak bir formül bulunmalıdır. Erdoğan’ın birinci açıklamaları itidalliydi. Biz aktif ve çok taraflı diplomasi yürütebilirsek bu yangının sönmesinde yarar sağlarız.
Hakan Fidan uluslarası bağlarda tesirli bir isim oldu. Bu krizde de çabucak devreye girdi. Başta ABD olmak üzere, 3. taraflar dahil diplomatik teşebbüslerde bulundu.
Doğrusu; Rusya/Ukrayna savaşında Ankara çok akla yatkın davrandı. Kendini uygun pozisyonladı. Türkiye’nin artık #YapmasıGereken aynısıdır. Tarafsız, emniyetli, herkesle görüşen, itidalli ve tesirli arabuluculuk. Tarihi misyonumuz bunu gerektirir. Coğrafyamız da bunu mecburî kılıyor. 100. yılını kutladığımız Cumhuriyetimizin temel niteliklerinin de böylesine bir coğrafyada bizler için ne kadar yaşamsal olduğunu bu vesile ile bir kez daha görmüş oluyoruz. Başta laiklik olmak üzere Cumhuriyet bedellerinin bu kan coğrafyasında bizim tüm farklılıklarımızla barış ve huzur içinde yaşamamızın sigortası olduğunu yine görüyoruz. Atatürk’e ve Cumhuriyeti kuranlara sonsuz minnetle…
