Devlet Su İşleri (DSİ) 2022 yılı hesaplarına ait Sayıştay Raporu yayınlandı. Raporda 13 yeraltı havzasında kullanılan suyun ölçüsünün ölçülmediği, tahsis edilen suyun kaidelerine uygun kullanılıp kullanılmadığına ait rastgele bir süreç yapılmadığı ve DSİ’nin cezai süreçleri uygulamadığına” değinildi.
DENETÇİLER: RUHSATSIZ KUYULAR… SAYAÇ SİSTEMİ YOK
Sayıştayın DSİ 2022 raporuna nazaran, yeraltı havzalarındaki suyun azalmasının temel nedeninin, “ruhsatsız kuyular ile sayaç sisteminin olmaması” yahut “sağlıklı çalışmaması üzere sebeplerle” dokümanlı kuyulardaki denetim edilemeyen çok su kullanımları olduğu belirtildi.
CEZAİ SÜREÇ YAPILMAMIŞ
Raporda 13 yeraltı su havzası ortasında şunlar yer aldı:
“Meriç-Ergene Havzası, Marmara Havzası, Kuzey Ege Havzası, Küçük Menderes Havzası, Büyük Menderes Havzası, Batı Akdeniz Havzası, Burdur Havzası, Akarçay Havzası, Konya Havzası, Doğu Akdeniz Havzası, Asi Havzası, Ceyhan Havzası ve Fırat-Dicle Havzasında rezerv su ölçüsünden daha fazla su tahsisi yapıldığı, kullanılan suyun ölçüsü ölçülemediği için tahsis edilen suyun tahsis kaidelerine uygun kullanılıp kullanılmadığına ait rastgele bir kontrol yapılamadığından cezai süreçlerin de uygulanmadığı, görülmüştür.”
“NEGATİF TESİRLERİ GÖRÜYORUZ”
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yusuf Serengil raporda yer alan bilgiler doğrultusunda su kaynaklarında yaşanan ıstıraplarının tesirlerini kıymetlendirdi:
“Raporda, fabrikalara, kurum yahut şahıslara verilen ölçü rezervin üzerinde diyor. Bir de bu tahsis ölçüsünün ne kadarının kullanıldığını bilmiyoruz diyor. Artık bunun denetlenmediğini ve çok kullanıldığını nereden anlıyoruz? Gerek Marmara’da gerek Ergene’de öteki yerlerde negatif tesirleri görüyoruz esasen. Ya taban suyu aşağıya düşüyor ya da Konya’da olduğu üzere obruklar oluşuyor.”
“BAZI KENTLERDE 2030 YILINDAN SONRA SU KAYNAĞI YOK”
Yüzeyaltı suyu yüzey suyuyla da bağlantılı önümüzdeki yıllarda kimi akarsularda birtakım göllerde kurumalar görebiliriz. Kıyı bölgelerinde taban suyuna tuzlu su karışabilir. Tahsisi azaltmak bunu denetim etmek gerekiyor. Aksi takdirde önümüzdeki yıllarda çok önemli sorun yaşarız kimi kentlerde. Benim bildiğim birkaç kent var. Bunların her birinde 2030 yılından sonra su kaynağı yok. Benim gördüğüm önümüzdeki 10 yıl içerisinde batı bölgelerinde su sorunu yaşanacak. Zira, su randımanıyla ilgili hesaplama ortalama üzerinden yapılıyor.
10 YIL 20 YIL ÖTESİ İÇİN PLAN YOK
Su sıkıntısı dünyanın sorunu lakin Türkiye’nin bilhassa Avrupa’dan bir farkı var o da uzun vadeli planlama yapmayan ülkeyiz. Biz ekseriyetle yaptığımız projelerde şunu görüyoruz. Belediyeler seçildikleri 5 yıl için planlama yapıyorlar 10 yıl 20 yıl ötesi için planlama yapmıyorlar. Ben bir projede şöyle bir şey gördüm, Avrupa Yatırım Bankası bir belediyeye ‘Sizin önümüzdeki 20 yıl içinde su yatırımıyla ilgili planınız nedir?’ diye sorduğunda belediye ‘Bizim o denli bir planımız yok’ dedi. Su kaynaklarında uzun vadeli planlama gerektirdiği için su kaynaklarındaki ana sorun lokal ve ulusal ölçekte ulusal vadeli planlamayı göz gerisi etmemiz. Marmara havzasında bilhassa Bursa’da biraz aşağı inerek nüfus artışıyla birlikte hayat standardı arttıkça daha fazla kullanıyor. İstanbul’da 5 yıl evvel günlük 2,5 metreküp su verirken sistemi şu an 3’ü geçmeye başladı. İstanbul nüfusu sabit kalsa bile 5 sene sonra 4’e çıkacak.”
