Smyrna’dan Nysa’ya Kentleşme ve Mimari Konuşuldu
Tarihimizin korunmasına ve kültürel varlıklarımızın gün ışığına çıkarılmasına dayanak veren Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı, Aydın/Nysa Antik Kenti(1998), İzmir/Eski Smyrna Antik Kenti(2015), İzmir/Smyrna Antik Kenti(2017), Konya/Çatalhöyük Antik Kenti(2019) hafriyatlarının destekçisi olmaya ve kültürel mirasın geleceğe aktarılmasına yönelik çalışmalara devam ediyor. Bu kapsamda paneller düzenleyerek toplumda farkındalık yaratmayı da hedefleyen Vakıf, Yaşar Üniversitesi’nde “Smyrna’dan Nysa’ya Kentleşme ve Mimari” bahisli panel düzenledi.
Oturum başkanlığını Yaşar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yarı Vakitli Öğretim Üyesi, Klazomenai Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof.Dr.Yaşar Erkan Ersoy’un yaptığı, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eskiçağ Lisanları ve Kültürleri Kısmı Öğretim Üyesi ve Eski Smyrna Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof.Dr. Cumhur Tanrıver, Katip Çelebi Üniversitesi Toplumsal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Türk İslam Arkeolojisi Kısmı Öğretim Üyesi / Smyrna Antik Kenti Hafriyat Lideri Doç.Dr.Akın Ersoy ve Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Kısmı Klasik Arkeoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç.Dr.Serdar Hakan Öztaner’in konuşmacı olduğu panelde, kentleşme ve mimari gelişim, Eski Smyrna, Smyrna ve Nysa Antik Kentlerinden örneklerle aktarıldı. Panele, üniversitelerin tarih ve arkeoloji kısmı öğretim üyeleri ve öğrencileri ile tarih ve arkeolojiye ilgi duyanlar katıldı.
Eski Smyrna Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof.Dr. Cumhur Tanrıver, Eski Smyrna’nın Erken Tunç Çağı’nda başlayan yerleşimiyle tarihi gelişimde bir örnek olduğunu vurgulayarak, kentleşme ve mimariyi: “İzmir’in Bayraklı İlçesi’nde yer alan Bayraklı Ören Yeri’nde, günümüzden yaklaşık 5000 yıl evvel Erken Tunç Çağı’nda başlayan yerleşimin, tarih içerisindeki gelişiminin ele alındığı “Smyrna’nın Kuruluşu ve Kent Planının Gelişimi” planında da anlatıldığı üzere, MÖ 1000’lerde Smyrna kentinin kuruluşu, oval planlı meskenlerden başlayarak, çok odalı megaronlara evrilen sivil mimari örnekleri, kentin plan gelişiminde kıymetli bir rol oynayan Athena Caddesi ve MÖ 9. yüzyıldan itibaren yerleşimi koruyan sur ve kentin bir kent devletine dönüşmesidir.” kelamlarıyla aktardı.
Smyrna Antik Kenti Hafriyat Lideri Doç.Dr. Akın Ersoy konuşmasında, arkeolojik hafriyatlarda ortaya çıkan kalıntı ve buluntular kapsamında İzmir’in tarih ve arkeolojisine ait yeni bilgiler sundu. Akın Ersoy sunumunda şunları aktardı: “ Eski Smyrna’dan Yeni Smyrna’ya taşınmaları 30-40 yıl sürmüştü. İzmir, 2500 yıldan bu yana denizi kucaklamayı bırakmadı. Smyrna Agorası’nda Roma Hamam Yapısı’nın çabucak güneyinde tespit edilen kalıntıların bir Gymnasium’a ilişkin olabilecekleri ve bu nedenle agoranın çabucak batısında büyük ölçekli bir Roma Hamamı ve Gymnasium’unun olduğuna işaret ediliyor. Öteki yandan Kadifekale’nin kuzeye yönelen yamacında son 5 yılda gerçekleştirilen hafriyatlarda ortaya çıkarılmakta olan Smyrna Tiyatrosu’nun alt kademe (ima cavea) oturma sıralarının hafriyatları devam ediyor. Orta kademenin (media cavea) batı kanadında izleyicilerin giriş çıkışını sağlayan, yaklaşık 27 m uzunluğunda, L planlı bir alt geçit üzere fonksiyon gören Batı Vomitorum’u ortaya çıkarıldı. Bununla birlikte sahne binası hafriyatları sürerken, 7 yerden ibaret sahne binasının batı sonundaki yerin Latrina (çoklu tuvalet (13 kişilik)) daha evvel rastlanmayan tekil bir örnektir.”
Nysa Antik Kenti Hafriyat Lideri Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Serdar Hakan Öztaner Nysa’nın kentleşmeye ve mimariye katkısını şöyle aktardı: “Aydın İli, Sultanhisar İlçesi’nde yer alan Hellenistik devirde kurulmuş olan Nysa, Roma mimarisi ve mühendisliğini anlamak için ders niteliğinde bir mimari yapıya sahip. Ünlü coğrafyacı Strabon’un “çift yakalı kent” olarak tanımladığı, iki köprüyle bağlanan kentin yapıları, orthogonal kent planı, cadde sokak sistemi, periyoda ilişkin çok ayrıntılı bilgiler veriyor, tarihe ışık tutuyor”.
Panelin sonunda, Yaşar Holding İdare Şurası Lideri ve Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı Yönetim Heyeti Lider Yardımcısı Feyhan Yaşar ile Yaşar Holding İdare Şurası Lider Vekili ve Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı İdare Şurası Üyesi İdil Yiğitbaşı, oturum lideri ve panelistlere, konuşmalarında geçmişe dair sundukları bilgilerle geleceğimize ışık tuttukları için teşekkür ederek günün anısına plaket takdim etti.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
