Son y\u0131llarda gen\u00e7 ve zinde kalma, sa\u011fl\u0131kl\u0131 ya\u015flanma konusunda tolemerlerden s\u0131k\u00e7a kelam ediliyor. Tolemerler, DNA h\u00fccresinin en sonunda bulunuyor ve kromozomlar\u0131 koruyorlar. Telomerlerin uzunluklar\u0131 h\u00fccrelerin \u00f6m\u00fcr m\u00fcddetini belirliyor ve her bir h\u00fccre b\u00f6l\u00fcnmesinde telomerler k\u0131sal\u0131yor. Telomer k\u0131salmas\u0131 ya\u015flanman\u0131n da ba\u015flang\u0131c\u0131 olarak kabul ediliyor. Telomer k\u0131salmas\u0131na ya\u015f, cinsiyet, gerilim, yanl\u0131\u015f beslenme bi\u00e7imi, obezite, sigara kullan\u0131m\u0131 ve etraf kirlili\u011fi neden olabiliyor. Memorial \u015ei\u015fli Hastanesi Beslenme ve Diyet K\u0131sm\u0131ndan Uz. Dyt. I\u015f\u0131k Sinem T\u00fcrkmen, beslenme ve hayat stilinin telomerler \u00fczerindeki tesirleri hakk\u0131nda bilgi verdi. <\/span><\/p>\n Telomerler kritik seviyede k\u0131sal\u0131nca ya\u015flanma ba\u015fl\u0131yor<\/span><\/strong><\/p>\n Telomerler, DNA’n\u0131n ucunda yer alan ve DNA’daki genetik bilgiyi koruyan kapaklard\u0131r. H\u00fccrede 23 \u00e7ift kromozom bulunur ve her birinin ucunda telomer yer al\u0131r. Telomerler her h\u00fccre b\u00f6l\u00fcnmesinde k\u0131salmaktad\u0131r. K\u0131sa telomerler, s\u0131hhatin berbatla\u015fmas\u0131 ve erken vefat i\u00e7in bir biyolojik belirte\u00e7tir. Kritik seviyede k\u0131salm\u0131\u015f olan bir telomer DNA hasar\u0131 olarak kabul edildi\u011finden, er ya da ge\u00e7 t\u00fcm d\u00f6ng\u00fcsel somatik h\u00fccreler kal\u0131c\u0131 olarak b\u00f6l\u00fcnmeyi durduracak ve ya\u015flanmaya ba\u015flayacakt\u0131r. \u00c7al\u0131\u015fmalar, genetik fakt\u00f6rlerin telomer ve telomeraz aktivitesini a\u00e7\u0131klamak i\u00e7in k\u00e2fi olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve \u00f6m\u00fcr \u00fcslubunun telomer k\u0131salmas\u0131na yol a\u00e7abilece\u011fini g\u00f6steriyor. Ayr\u0131yeten; ya\u015f, cinsiyet, gerilim, fizik\u00ee aktivite, sigara kullan\u0131m\u0131, etraf kirlili\u011fi, beden kitle indeksi, alkol t\u00fcketimi, beslenme bi\u00e7imi, eser elementler ve vitamin al\u0131m\u0131, kronik inflamasyon, sosyoekonomik durum ve baba ya\u015f\u0131 \u00fczere bir\u00e7ok fakt\u00f6r telomer uzunlu\u011fu ile ili\u015fkilendirilmektedir. <\/span><\/p>\n Uyku yoksunlu\u011fu ve sigara telomerleri k\u0131salt\u0131yor<\/span><\/strong><\/p>\n T\u00fct\u00fcn eserleri, lipidler, proteinler, DNA ve telomerler dahil ba\u015fka h\u00fccresel yap\u0131lara ziyan veren ve \u00e7e\u015fitli inflamasyon biyobelirte\u00e7lerini art\u0131ran h\u00fcr radikaller \u00fcretir. 40 y\u0131ll\u0131k bir m\u00fchlet boyunca g\u00fcnde bir paket sigara, telomer uzunlu\u011funun ek 18’lik kayb\u0131na muadildir. Uyku yoksunlu\u011fu (5 saatten az), bili\u015fsel h\u00fcnerleri ve ruh halini olumsuz tesirler ve telomerleri, k\u00e2fi uyku alanlar\u0131n telomerlerine k\u0131yasla 6 k\u0131salt\u0131r. Alkol kullanmayanlar ile alkol t\u00fcketim oran\u0131 en y\u00fcksek k\u00fcme ortas\u0131ndaki telomer uzunlu\u011fu farkl\u0131l\u0131klar\u0131 biyolojik ya\u015ftaki 10 y\u0131ll\u0131k fark olarak g\u00f6sterilebilir. S\u00fcratli telomer k\u0131salmas\u0131 ile depresyon ve y\u00fcksek fobik anksiyete \u00fczere ruhsal bozukluklar ortas\u0131nda da olumlu bir ba\u011f vard\u0131r. <\/span><\/p>\n Obezite telomer uzunlu\u011funu azalt\u0131yor<\/span><\/strong><\/p>\n Yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalar telomer uzunlu\u011funun, beslenme durumu ve sa\u011fl\u0131kl\u0131 hayat stilleri ile alakal\u0131 oldu\u011fu g\u00f6stermektedir. Vitaminler, mineraller ve \u00f6teki biyoaktif diyet bile\u015fenler \u00fczere kimi beslenme fakt\u00f6rleri telomerleri \u00e7e\u015fitli sistemlerle direkt yahut dolayl\u0131 olarak etkileyebilir. Obez bireylerin ola\u011fan kilo aral\u0131\u011f\u0131nda olan bireylerden daha k\u0131sa telomerlere sahip oldu\u011fu bilimsel \u00e7al\u0131\u015fmalarla kan\u0131tlanm\u0131\u015ft\u0131r. Bedendeki fazla ya\u011f dokusu, telomer k\u0131salmas\u0131na neden olabilen kronik ve sistemik bir inflamatuar durumun tetiklenmesinde de\u011ferli bir rol oynar. \u00c7ok kilolu yahut obez ad\u00f6lesanlarla yap\u0131lan 2 ayl\u0131k bir kalori k\u0131s\u0131tlamal\u0131 diyet \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131, diyetin, bilhassa en k\u0131sa uzunluklu olan telomerlerin artmas\u0131yla sonu\u00e7land\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6stermi\u015ftir. <\/span><\/p>\n Akdeniz diyeti telomer uzunlu\u011funu koruyor<\/span><\/strong><\/p>\n Akdeniz diyeti, zerzevat, meyve, kuru baklagiller, ya\u011fl\u0131 tohumlar, tam tah\u0131llar, zeytinya\u011f\u0131 ve deniz eserlerine tart\u0131 verilen bir beslenme halidir. Akdeniz diyeti, Omega-3 ve resveratrol \u00fczere y\u00fcksek \u00f6l\u00e7\u00fcde antioksidan bile\u015fikler ve lif i\u00e7ermesi sebebiyle oksidatif gerilim belirte\u00e7leri ve iltihaplanma d\u00fczeyini azalt\u0131r. Akdeniz diyetini uygulayan bireylerde yap\u0131lan 5 y\u0131ll\u0131k takip sonucunda, telomerdeki de\u011fi\u015fikliklerin beden tart\u0131s\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcmlerindeki de\u011fi\u015fikliklerle ayk\u0131r\u0131 orant\u0131l\u0131 oldu\u011funu g\u00f6zlemlenmi\u015ftir. Bilhassa tam tah\u0131llardan ve kepekli tah\u0131llardan gelen diyet lifi al\u0131m\u0131, bayanlarda telomer uzunlu\u011fu \u00fczerinde olumlu bir tesire sahiptir. <\/span><\/p>\n Polifenoller ve kurkumin telomer \u00f6mr\u00fcn\u00fc uzat\u0131yor <\/span><\/strong><\/p>\n Polifenoller genelde bitkilerde bulunan, telomer uzunlu\u011fu ve organizma ya\u015flanmas\u0131 \u00fczerinde de olumlu tesirler g\u00f6steren do\u011fal bile\u015fenlerdir. Yap\u0131lan bir \u00e7al\u0131\u015fmada, tertipli olarak \u00e7ay i\u00e7en ya\u015fl\u0131 \u00c7inlilerin telomerlerinin daha uzun oldu\u011fu bulunmu\u015ftur. Yak\u0131n vakitte yap\u0131lan bir ara\u015ft\u0131rma, 8 hafta boyunca ye\u015fil \u00e7ay deste\u011fi alan obez bayanlar\u0131n, destekten sonra telomerlerinde k\u0131ymetli bir art\u0131\u015f oldu\u011funu g\u00f6stermi\u015ftir. Zerde\u00e7al\u0131n\u0131n faal bile\u015feni olan kurkumin polifenollere benzeri \u00f6zelliklere sahiptir. Kurkumin i\u00e7eren diyetlerle beslenen farelerin, \u00f6teki hayvanlara k\u0131yasla DNA hasar\u0131nda azalma ve daha uzun telomere sahip olduklar\u0131 tespit edilmi\u015ftir.<\/span><\/p>\n Meditasyon yapmak ya\u015flanmay\u0131 geciktiriyor<\/span><\/strong><\/p>\n Meditasyon, dikkati ve fark\u0131ndal\u0131\u011f\u0131 odaklamay\u0131 ve duygusal sakinli\u011fi te\u015fvik etmeyi ama\u00e7layan bir k\u00fcme \u00f6z-d\u00fczenleme uygulamas\u0131ndan olu\u015fur. Bu cins uygulamalar genel olarak, nefes alma (\u00f6rne\u011fin, nefes alman\u0131n fark\u0131ndal\u0131\u011f\u0131); benli\u011fin yahut ki\u015finin etraf\u0131n\u0131n a\u00e7\u0131k fark\u0131ndal\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmekten olu\u015fan a\u00e7\u0131k izleme meditasyonu, yoga \u00fczere fizik\u00ee aktiviteyi i\u00e7eren uygulamalard\u0131r. Meditasyon uygulamalar\u0131n\u0131n, telomer y\u0131pranmas\u0131n\u0131 \u00f6nleyebilece\u011fi yahut telomer uzunlu\u011funu art\u0131rabilece\u011fi bilinmektedir. <\/span><\/p>\n Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajans\u0131<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Son y\u0131llarda gen\u00e7 ve zinde kalma, sa\u011fl\u0131kl\u0131 ya\u015flanma konusunda tolemerlerden s\u0131k\u00e7a kelam ediliyor. Tolemerler, DNA h\u00fccresinin en sonunda bulunuyor …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1198,"comment_status":"closed","ping_status":"","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[6,7],"tags":[],"yoast_head":"\n